Hoe een Dialoog zijn weg vindt, weet je nooit van tevoren. We laten gezamenlijk de route ontstaan door onze concrete, persoonlijke ervaringen te delen en zorgvuldig te speuren naar de rode draad van wat wij delen. Ook deze avond weer, in een tweede versie van ons onderzoek naar Gezamenlijkheid. Nu onze overheid eenzijdig zo’n nadruk legt op ‘samen’, onderzoeken we of we met ‘Gezamenlijkheid’ iets kunnen bijdragen aan onze samenleving.
We ontdekken waarom onbevangen luisteren zo belangrijk is om je vrij te voelen zodat Gezamenlijkheid kan ontstaan, ook al is het maar kort, bijvoorbeeld in een tijdelijke ontmoeting.
Oprechtheid
Een deelnemer was uitgegleden op de gladde straat en ineens waren daar mensen die contact maakten en vroegen of ze oké was. Een ander voelt langzaam een vriendschap ontstaan door aandachtig naar elkaars verhalen te luisteren. Weer een ander kan haar zorgen uitspreken bij twee vriendinnen, ook al verschillen ze van mening. Er is ook een ervaring van een deelnemer over gezamenlijkheid in een gesprek met collega’s om een kandidaat te kiezen voor hun OR.
De ervaringen laten zien dat oprechtheid om contact te hebben belangrijk is om gezamenlijkheid te voelen. Er is geen berekening, er is alleen de bereidheid en intentie om naar elkaar te luisteren.
Intentie
Wanneer we de intentie om naar elkaar te luisteren nader onderzoeken, gaat het niet om uitwisselen van een mening. De intentie is om ongeveer hetzelfde te doen. Na de glijpartij op straat: “Mensen hebben nu heel veel behoefte om gezamenlijk iets te doen. Ze waren bijna blij tegen een vreemde iets te kunnen zeggen wat goed bedoeld is”. Er is ook een behoefte om goed te doen. Waarom eigenlijk? Speelt er een eigen belang?
Eigen belang
Je wilt ook iets teweeg brengen voor jezelf. “Stel, we worden een soort ambassadeur van Gezamenlijkheid. Waar zou je het dan over moeten hebben?”, werpt een deelnemer op. “Ik zou de vraag stellen, dat ze een voorbeeld doen van Gezamenlijkheid. Door het erover te hebben, creëer je het”.
In Gezamenlijkheid is ook een sterke behoefte om gezien, gehoord of geholpen te worden. Door Gezamenlijkheid breng je dat teweeg voor jezelf. Dat is ook waarom onbevangen luisteren zo heilzaam is.
Verbinding voelen
Waarom is het zo belangrijk om verbinding te voelen? Het helpt tegen eenzaamheid. Van binnenuit is er een heel sterke drang om contact te hebben met iemand. In je eentje ga je het niet redden. Je wordt ziek als je geen contact hebt. Het is eenvoudigweg heel menselijk om verbinding te willen voelen. Het is een collectieve drang vanuit overleving, door de evolutie.
17 miljoen
17 miljoen Nederlanders is teveel voor contact. “Een jaar geleden in de trein hoefde ik niet met iedereen een praatje. Op dit moment zitten we zó op een minimum contact, dat we wèl contact fijn vinden”.
Nu we zo weinig mensen zien, staan we weer open voor andere mensen, nieuwe mensen. Het is wel zo, dat je niet bij iedereen direct gezamenlijkheid voelt. “Het maakt uit hoe mensen op je af komen”. Je kijkt of de ontmoeting een kans van slagen heeft.
Toevallige ontmoetingen
Een mooie paradox: nu we elkaar (bekenden) niet meer mogen zien, staan we juist open voor toevallige ontmoetingen. Je moet het daar nu even mee doen. Het vraagt wel wat onbevangenheid om een praatje aan te knopen met ‘vreemde’ mensen. Zo worden toevallige ontmoetingen soms waardevoller dan de reguliere contacten.
Nieuwsgierigheid
Een praatje aanknopen ontstaat uit pure nieuwsgierigheid naar de ander. “In het begin zocht ik contact uit eigen belang. Maar nu wil ik graag een inkijkje in iemands leven. Even meegenomen worden”. Ze lacht even, aarzelend. “Ik weet niet waarom het mij gelukkig maakt”.
Een ander zoekt het contact om zijn eigen leven te vergelijken met dat van een ander.
Het contact in zo’n toevallige ontmoeting kan je veel leren over hoe je dingen kunt aanpakken of het kan je een ander perspectief bieden. “Je bent gewend in een omgeving, je weet hoe mensen over je denken. In zo’n ontmoeting kan een totaal ander verhaal ontstaan”. Je deelt geen geschiedenis, geen patronen, geen gewoontes.
Toch is niet iedereen nieuwsgierigheid naar de ander. Soms is er vooral de behoefte om gezien en gehoord te worden. Dat je bestaan bevestigd wordt door een ander.
Zelfvertrouwen
Onze oudste deelnemer, zij is de 70 al ruim gepasseerd, is blij dat zij de toevallige ontmoetingen is aangegaan. “Het geeft mij zelfvertrouwen. Ik kan dit. Vroeger moest ik een drempel over om een vraag te stellen. Zo ga ik gelukkig de goede kant op. Ik ben daar heel blij mee. Nu maak ik er zelfs een spel van”. Stiekem deelt ze tijdens haar wandelingen speldenprikjes uit aan passanten!
Veiligheid
Jezelf veilig voelen speelt een belangrijke rol bij toevallige ontmoetingen. “Ik kijk iemand in de ogen als veiligheidscheck”. Dat doen de meesten van ons. ‘Als ik echt een praatje maak, dan kijk ik of dat veilig is”. Zo’n veiligheidscheck kun je gaandeweg wat oprekken als je meer zelfvertrouwen krijgt.
Op zoek naar Gezamenlijkheid
We kunnen ons ter harte nemen, dat iedereen op zoek is naar Gezamenlijkheid. Zeker in deze coronatijd. Meer dan ooit is het belangrijk dat we in verbinding blijven met elkaar, wat er ook gebeurt. Dat we bewust en zorgvuldig werken aan een veilige sfeer om te praten. Dat is waarom onbevangen luisteren zo belangrijk en een voorwaarde is.
Risico nemen
Er is Moed voor nodig om steeds meer risico te nemen in het aanknopen van een gesprek. Iedereen doet een veiligheidscheck. Heb je de moed om iemand onbevangen aan te spreken? Net te doen alsof dat mondkapje er niet zit, geen rol speelt? Iemand is toch veel meer dan een mondkapje? Er is moed voor nodig om je eigen veiligheidscheck wat op te rekken en gewoon gedag te zeggen.
Vrijheid
Onder de streep zien we dat we puur onszelf onder ogen dienen te komen. “Ik ben erg bezig om geen oordeel te geven. Als me dat lukt, geeft mij dat heel veel vrijheid”. Laten we accepteren dat mensen totaal verschillend denken. “Als je toch in contact gaat, blijkt alles niet zo strak te liggen”.
Een ander ziet onder ogen dat die durf bij hem niet intrinsiek is. Hij wil bewust in actie komen.
Uiteindelijk geeft een inkijkje in iemands leven zelfvertrouwen en avontuur. En dat is toch belangrijk om weer in ons leven terug te krijgen. Avontuur!
Oordeelsvrij en onbevangen
Als je niet oordeelsvrij bent, heb je geen ontmoetingen. Het kàn makkelijk zijn om geen oordelen te hebben. “Ik zie dat het jouw dingen zijn en ik trek het me niet aan. Ik kijk er neutraal naar, reageer er niet op. En dat maakt me vrij”.
Een oordeel en vooringenomenheid zijn altijd betrokken op iemand anders. Een mening heb je zelf. Dat verschil is nuttig om te weten. Je kan uiteraard een mening hebben en oordeelsvrij naar de ander zijn.
Gezamenlijk in Dialoog zijn draagt heel sterk bij aan oordeelsvrij en onbevangen leren zijn. Waarom onbevangen luisteren belangrijk is, is omdat het je vrij maakt.
Sneeuw
De afgelopen dagen is er heel veel sneeuw gevallen. Het maakt onze wereld stiller, rustiger. De geluiden zijn gedempt, de stemmen gaan over sneeuwpret. Mensen spreken elkaar onbevangen aan over de witte verrassing. Iedereen wil nu wel naar je luisteren. Wat is dat toch? Dat de Natuur, het levensweb, ons een Moment zo kalmeert, zo verzacht en opent? Ons onze onbevangenheid weer laat voelen? Wat is dat toch?