De kans is groot dat er bij jou nu ook een gevoel leeft dat er iets moet gebeuren. Niet over een maand, maar nu. Deze ‘sense of urgency’ is wat ik herkende in de ontmoeting met Bianca Bernecker toen ik haar na 7 jaar weer sprak via Zoom. Het was ook precies deze sense of urgency, die maakte dat ze contact zocht. Ik besloot haar uit te nodigen voor een Dialoog in de Duinen, omdat ik vermoed dat deze sense of urgency past bij het onderzoek van ‘verbinden in veranderende tijden’. Bianca bouwt aan De Vindplek, een ruimte waarin verschillende doelgroepen elkaar ontmoeten en elkaar helpen iets (nieuws) te “vinden”. Zo probeert Bianca mensen onderling te verbinden, samenhang te versterken en het potentieel van onze gemeenschap zichtbaar te maken.
“Wat is er nu nodig”, vragen we ons af bij de ingang van de Kijfhoek. Een heerlijk duingebied nabij Wassenaar, waar ik inmiddels de spannende paadjes ken. De Duinen ruiken al heerlijk naar Paddenstoelen.
Begrenzing
Wanneer we het houten hekje willen doorgaan, valt ons oog op de talloze bordjes met teksten van bewuste en minder bewuste begrenzingen. Binnen de vierkante meter. ‘Verplicht om’, ‘verboden te’, ‘moeten’, ‘niet toegestaan’, ‘aan de lijn’ en zo verder. Soms lijkt het of we ons zelf begrenzen op het moment dat de vraag wat er nu nodig is zich aandient. Zijn dat louter overtuigingen òf weten we ronduit de weg niet langs de hekjes en obstakels? Of merken we de begrenzingen niet meer op? Zo kunnen we bijvoorbeeld zeker de intentie van de begrenzing bevragen.
Hoe zit het met de subtiele begrenzing, die we nu steeds meer meemaken? Begrenzing van jezelf en elkaar die in de publieke ruimte niet direct wordt uitgesproken, maar wel naargeestig voelbaar is?
Hoe kunnen we ons verbinden in veranderende tijden van begrenzing? Wat is er nu nodig?
Mycorrhiza en spannende paadjes
Onder onze voeten is de magie van de mycorrhiza, de spannende paadjes van draden die schimmels trekken rond de wortels van planten en bomen. Zij vormen zo de prachtigste schimmelnetwerken. Wanneer we de eerste Paddenstoelen (de vruchten van de mycorrhiza) zien, vertelt Bianca opgetogen over de film Fantastic Funghi. De schimmelnetwerken transporteren de intelligentie van de Natuur, van Leven-Dood-Leven, voedingsstoffen en waarschuwingsstofjes. Het zijn heel subtiele, chemische communicatielijnen. Hoe gaan deze schimmelnetwerken met begrenzingen om? Voor de schimmels is er geen beperking. Handig kronkelen zij zich om en door de obstakels. Zij leren van elkaar en weten precies wat er nu nodig is.
De Witte Reiger
In de Kijkhoek liggen prachtig duinmeren. Eén van die duinmeertjes is mijn favoriet. Klein, goed verscholen, is er ieder seizoen iets bijzonders te beleven. Ik neem Bianca er graag mee naartoe. Wanneer we langzaam dichterbij komen, zien we de Witte Reiger met zijn prachtige spiegeling in het water staan. Bianca is opgetogen, zij heeft nog nooit een Witte Reiger gezien!
“De Witte Reiger is de brenger van vernieuwing en verandering. In Egypte was het een heilige vogel. De Ibis”, fluister ik terwijl ik net zo behoedzaam kijk door de zoeker van mijn fototoestel als de Witte Reiger naar de visjes. Heel behoedzaam, langzaam en geduldig stappend zoekt hij naar eten. Langgerekte stappen, zijn hals voortdurend mee kronkelend, alert totdat hij iets vindt. Een Eigenheid gekenmerkt door een rustige houding, volhardendheid en met een perfecte timing. Is dit wat er nu nodig is om met beperkingen om te gaan en verder te bewegen?
Eigenheid
De indrukwekkende Witte Reiger bevraagt ònze Eigenheid. Wat doet begrenzing met onze Eigenheid en wat is er nodig om net zo langs obstakels te kunnen kronkelen als mycorrhiza? De gesprekken polariseren. Hoe krijgen we ‘jij’, ‘ik’ en ‘wij’ dan in balans? Het lijkt dat de wonden die nu in onze samenleving worden geslagen door het coronabeleid ons terug zetten om een nieuwe balans te vinden in onze gemeenschap en onze samenhang. Hoe ingewikkeld zijn de gesprekken inmiddels over Eigenheid in relatie tot Verantwoordelijkheid. Voor wie of wat moet ik mij verantwoordelijk voelen? Moet ik ‘verantwoordelijkheid nemen’? En Eigenheid wordt al snel als egoïsme aangemerkt, omdat je alleen maar zou doen wat je zelf leuk vindt. Laatst hoorde ik al het verwijt dat mijn Eigenheid de Vrijheid van de ander inperkt. Dat mijn Eigenheid de Gemeenschap schade doet. Van kwaad tot erger. Ik moet mij liever conformeren zodat de ander zich veilig kan voelen. Hoe komen we hier in godsnaam uit? Er zit zó veel verwarring op de woorden Eigenheid, Vrijheid, Gemeenschap en Verantwoordelijkheid. En wellicht nog méér op hun onderlinge relaties en samenhang. Kunnen we de rustige, onderzoekende houding en timing van de Witte Reiger overnemen?
De Paddenstoel
“Hey Lie, ga je mee er onder zitten?” Er staat een reusachtige Parasolzwam aan de kant van het pad. Wanneer we rustig zitten, spreken we over Eigenheid, Vrijheid, Gemeenschap en Verantwoordelijkheid. We stellen ons voor hoe deze woorden onderling samenhangen in een mycorrhiza. Hoe behalve deze woorden óók hun onderlinge relaties betekenis geven. Als een Web van Betekenissen. Zou dat te onderzoeken zijn?
Zou de Magie van dit Web van Betekenis toegankelijk zijn? Zijn we in staat om samen een nieuw Web van Betekenissen te weven? Vast wel. Het schijnt of dat het is wat er nu nodig is.