De twee dames mopperen dat hun wandeling van Gezond Natuur Wandelen niet doorgaat. Als je ergens afstand kunt houden dan in ieder geval toch buiten? Als senioren voelen zich geen onderdeel van de kwetsbare groepen. “En ik zie ons kerstdiner al in het water vallen. Met 4 kinderen en 7 kleinkinderen. Hoe moet dat dan?”. “Jij kunt nog nadenken over een kerstdiner. Er zijn mensen die elke avond moeten nadenken over eten op tafel”, verwijt een derde dame. Tja, je kunt lijden nu eenmaal niet vergelijken. Het autonome zenuwstelsel ziet alleen dreiging. Die maakt geen onderscheid tussen een kerstdiner of een doordeweekse avondmaaltijd.
Wat doet je autonome zenuwstel met Corona, vraag ik mij af. Onderweg denk ik er over na.
Evolutie: drie reacties
Freeze
Eerst: hoe zit dat met het autonome zenuwstelsel? Onze evolutie heeft voorzien in drie mogelijke reacties van ons autonomen zenuwstelsel. Freeze is evolutionair de oudste respons. Het is een tak van het parasympatische zenuwstelsel, dat vooral werkzaam is bij de stuit. Het is een oeroud overlevingsmechanisme dat reageert met je overgeven aan een onontkoombare situatie. Het systeem verdooft zodat je niet meer voelt of nadenkt. Het beschermt tegen fysieke en psychische pijn. De circulatie wordt minder, er circuleert dus minder zuurstof en je kunt zelfs flauwvallen. Het is een reactie op extreem gevaar en leidt tot gevoelens van wanhoop, onmacht en depressie. Het autonome zenuwstelsel reageert dan op Corona met bewegingsloosheid.
Fight &Flight
De evolutie brengt vervolgens de mogelijkheid om in plaats van onbeweeglijk te blijven, in beweging te komen. Om ons te beschermen kunnen we in beweging komen (vechten of vluchten). Omdat we in beweging komen maken we ons los van anderen en proberen we ons alleen te redden. Bij activatie van deze sympathische respons komen gevoelens van isolement en gevaar bij ons op. Dat beïnvloedt ons gehoor en hoe we gezichten beoordelen. Het autonome zenuwstelsel reageert op Corona met overal horen en zien van gevaar. Als de momenten van dreiging aanhouden, komt het sympathische systeem in een continue alerte toestand. Afgifte van cortisol maakt dat we niet goed meer kunnen neutraliseren. De takken van het sympathische zenuwstelsel vind je bij de romp, onder het middenrif.
Show your Face
Uiteindelijk voorziet de evolutie in het derde systeem om bij dreiging verbondenheid op te zoeken. Je laat je gezicht zien. Ogen, oren, stem en je hoofd werken na deze evolutiesprong via nieuw ontstane neurologische verbindingen samen met het hart. Zo ontstaat een systeem dat signalen van veiligheid afgeeft en zelf ook zoekt naar veiligheid. De klank van onze stem, onze ogen en de stand van ons hoofd zenden veilige signalen uit. Het autonome zenuwstelsel reageert dan op Corona met ‘Kom erbij’. Door je gezicht te laten zien, kunnen we verbinding maken. Er ontstaat kalmte, overzicht, compassie en het denken is redelijk, rustig, met een cold eye. Deze tak van het parasympatische zenuwstelsel vind je boven het middenrif bij de hersenstam.
Vitaal samenwerken.
De drie systemen werken samen om tot evenwicht en vitaliteit van Leven te komen. Het gevoel van dreiging wordt in al de drie systemen verwerkt. Je reist voortdurend heen en weer tussen de systemen. Het sympathische systeem bijvoorbeeld helpt je om uit de wanhoop en onbeweeglijkheid te komen om uiteindelijk weer veilige signalen op te pikken en tot verbinding te komen. Het sympathische systeem helpt ook om uit verbinding te gaan wanneer het nodig is om dreiging af te wenden. Gedurende de dag reis je heen en weer tussen de systemen. Het kan ook dat je langere tijd in één van de systemen blijft. Bijvoorbeeld een langere periode van wanhoop of van alertheid, waarbij je gezicht laten zien bijna niet meer mogelijk is.
Zonder het systeem van show your face dat flexibel kan reageren op de veranderingen geldt voor iedereen dat je voortdurend in freeze of fight & flight verkeerd. Er is geen regulerende invloed en dat maakt ziek.
Corona
Wat doet Corona met je autonome zenuwstelsel? We weten nu hoe het werkt. Zo kun je je nu voorstellen dat Corona door ons systeem wordt opgevat als een dreiging en dat alle uitingen die we zien van onszelf en andere mensen een poging zijn om om te gaan met die dreiging. Wanneer jouw systeem sowieso al moeite heeft om te neutraliseren en reguleren, zal je nu sterk reageren. Het kan zijn dat jouw sympathische systeem (fight &flight) je nog wel op de been hield, maar dat je bij voortduring van de Coronatijd je langzaamaan reageert met freeze. Je voelt je dan wanhopig en onmachtig.
Of het kan zijn dat de hele situatie je uit verbinding met anderen trekt en je in je sympathische reacties terechtkomt. Je wordt boos en je laat je gaan op de emo-goot van facebook (fight). Maar ook kan dat je je afsluit voor nieuws en verhalen van anderen, je gaat uit verbinding en je credo wordt ‘wel positief blijven, hè?’ (flight). Wanneer ook dat niet meer lukt, trek je je terug, je isoleert je en wanhopig machteloos vraag je waarom niet iedereen dat doet voor jouw veiligheid (freeze).
Encore: Show your face
Wat staat ons te doen om te neutraliseren en te co-reguleren?
Onze zenuwstelsels communiceren met elkaar. We kunnen elkaar helpen door je gezicht te laten zien: show your face. Je kunt je eigen rust overdragen op een ander, met je ogen, je stem, je hoofd en lichaam. Of als je merkt dat je onrustig bent van het hele gedoe, dat je iemand opzoekt die op dat moment net lekker in de rust zit. Ga dan bewust op zoek naar iemand met wie je kunt co-reguleren. Ikzelf merk dat ik steeds gevoeliger word voor wanneer iemand mij opzoekt om te co-reguleren. Ik ben mij meer bewust van hoe onze zenuwstelsels samen communiceren. Dat is oké, we’re in this together. Hoe je autonome zenuwstelsel ook reageert op Corona.
Natuurlijk! Vanmorgen kwam ik ook boos, bijna agressief terug van mijn zwemtraining. Wéér een symbolische beperking erbij, het zwembad moet toch ook een maatregel nemen. Ik kon mij moeilijk voegen in de symboliek ervan. Toen ik dat even vrij mocht luchten, zonder weerlegging door een ander, kon ik weer terugkeren in mijn rust. Het helpt dat ik weet wat mijn autonome zenuwstelsel met Corona doet.
Dragende kracht
Op mijn bankje zoek ik naar het contact met de Dragende Kracht van de Aarde. Een geweldig adres om te co-reguleren en om mijn autonome zenuwstelsel in balans te houden. Via mijn benen en stuit voel ik de gouden warmte omhoog komen mijn lichaam in. Ik geef mij over aan de weldaad van herstel. Verzachten, verzachten, verzachten en verbinden.