Alweer jaren geleden beleefde ik ook zo’n tijd van grote veranderingen. Net als nu, in coronatijd. In een droom werd duidelijk, dat ik mijn toenmalige werkzaamheden moest stoppen en mij aan verandering kon overgeven. De routine en de vanzelfsprekendheid had de levenskracht stil gelegd. Net als we nu beleven, in coronatijd.
In de maanden pauze die volgden vroeg ik om een nieuw perspectief. Een ruimer perspectief om te doorsnappen wat ik had gedaan en waar ik in de toekomst verwacht werd. In die tijd leerde ik in de winter op Terschelling ineens de Trage Tijdlijnen kennen.
Wat ik toen leerde van Trage Tijdlijnen herinnerde ik mij vandaag weer tijdens een wandeling naar één van mijn favoriete bankjes. Vanaf dit bankje kan ik het landschap in staren, mijn blik hoeft nergens te rusten en ik kan dwalen met mijn ogen en gedachten in verbinding met de Dragende Kracht van de Aarde.
Trage tijdlijnen
Een paar maanden terug zat ik hier op dat bankje ook te kijken. Het is een warme, late nazomerdag. De Bochtige Smele in de vergrassende heide ruikt sterk, een wat zurige lucht. Achter mij ruik ik de hars van de Vliegden. Er scharrelen eenden in het ven verderop. Je kan het vocht in de lucht van de overgang naar de herfst al voelen. Verder is alles stil en ik staar naar het ven. Dan word ik mij opnieuw de traagheid in het landschap gewaar. De kleine, begroeide zandruggen zijn overblijfselen van oude zandpaden over de hei uit vroeger tij. Eeuwen lang hebben er mensen overheen gereisd. Wanneer ik op deze manier in de geschiedenis kijk, word ik mij weer de traagheid van de cycli gewaar. Uitgerekte tijdlijnen, die hele grote cycli lopen. Veel trager en groter dan mijn mensenleven.
Cycli
Vanaf mijn bankje speel ik met die cycli. De cyclus van een dag, een week, een levensjaar en zo verder. Van een mensenleven, van een gezin, van een familie. Een cultuur, een beschaving. Steeds een komen en gaan van mensen, die van alles aan elkaar doorgeven. Cycli van de sterren, hemellichamen, seizoenen, steeds meer komt er bij mij op. Zo ook vandaag in de sneeuw. Hoe is het om met een lange, sluitende cyclus te leven?
Verandering
We leven onmiskenbaar in een grootse verandering. Het ‘oude normaal’ verdwijnt. Zullen we ooit nog als sardientjes opeen gepakt in de trein willen reizen? Gaan we nog 3 keer per jaar een weekendje op vlieguitje of 10 dagen naar Aruba voor de zon? Geloven we nog in de neoliberale vrije markt en willen we nog steeds doorgroeien met behulp van ‘duurzame’ technologie? Globalisme, individualisme, paternalisme, is het levensondersteunend?
Er zijn zoveel vragen te stellen. Hoe gaan we om met deze verandering? Nemen we er echt en toekomstgericht deel aan?
Weerstand is afbraak
Wat we nu beleven is veel groter dan een virus of mondkapje. Zelfs veel groter dan een vaccin. We beleven een enorme afbraak, verandering en loslaten. Het voert zoveel verder dan onze individuele levens en de waan van de dag. Wàt worden we bezig gehouden!
De weerstand om het nieuwe toe te laten en ruim baan te geven is enorm bij partijen met ‘gevestigde belangen’, De uitdaging is dan ook groot: machtsposities opgeven, controle en beheersing loslaten, tegengeluiden uitnodigen, laten varen van politieke en religieuze ideologie, om maar wat te noemen. Maar ook bij individuen is de weerstand groot. Aan wat of wie kunt je je vastklampen? Wie of wat gaat je redden van het ongewisse? Er is zóveel afbraak.
Hoe langer onze weerstand duurt, hoe overweldigender de doorbraak. Waar we weerstand tegen hebben, overweldiging door iets dat groter en grootser is dan wijzelf, gebeurt dan juist. Wat ik leerde van Trage Tijdlijnen is om rustig te blijven kijken op welke manier de cyclus zich sluit en hoe de weerstand zich daarbij opbouwt vóór de doorbraak. Afbraak van het ‘oude normaal’ is nodig voor een doorbraak. ‘Kalmte kan u redden’ en wees alsjeblieft behulpzaam waar het pijn doet en waar ontreddering is.
Weerstand is ook bescherming
Ondertussen hoef ik zelf géén deel uit te maken van de weerstand tegen verandering. Wat ik leerde van de Trage Tijdlijnen is om mee te bewegen met de onherroepelijke verandering. Weerstand vóór de doorbraak is een natuurlijk verschijnsel. Maar weerstand is óók bescherming: een stevig laagje om een eikeltje, dat langzaamaan zachter wordt en openbarst. Daarna groeit de wortel en het eerste blaadje. De weerstand kan er wel een tijdje zijn om energie te verzamelen voor een zaailing.
Net als bij ons nu. We bouwen intern steeds meer weerstand op tegen de begrenzing. We verzamelen onze energie voor de doorbraak in de nieuwe cyclus. Het zou mooi zijn als de weerstand tegen de begrenzing gericht is op de volgende cyclus zoals bij het eikeltje. In plaats van behoud van de vorige cyclus, het ‘oude normaal’, laten we de weerstand een bescherming van het nieuwe zijn.
Nieuwe werkelijkheid
Terwijl ik door de sneeuw vanaf het bankje terug struin naar huis voel ik hoe deze tijd mij heen en weer laat gaan tussen verlies en winst. Net als toen ik besloot mijn werkzaamheden aan de verandering over te geven. Verlies omdat ik de verandering nog niet voelde. Ik reisde lang door een Tussenruimte. Verlies voel je wanneer de verandering, ‘de winst’, nog niet duidelijk en onbereikbaar lijkt.
Wat ik leerde van Trage Tijdlijnen is dat er geen verlies en winst is bij verandering. Het is een doorgang naar een ander bewustzijn, een andere realiteit. Een nieuwe werkelijkheid die ik helemaal opnieuw kan laten ontstaan, zonder beperkende patronen, ongezonde relaties en verwachtingen uit ‘het oude normaal’. Ik had destijds gevraagd om een nieuw, ruimer perspectief. Het was dàt wat ik leerde van de Trage Tijdlijnen: focus op de heilzame doorgang.